XUẤT KHẨU TIỂU NGẠCH – Quy trình, rủi ro và giải pháp cho doanh nghiệp

XUẤT KHẨU TIỂU NGẠCH – Quy trình, rủi ro và giải pháp cho doanh nghiệp

1. Khái niệm xuất khẩu tiểu ngạch

Xuất khẩu tiểu ngạch là hình thức trao đổi, buôn bán hàng hóa giữa cư dân biên giới Việt Nam và các nước láng giềng (chủ yếu là Trung Quốc, Lào, Campuchia), thường diễn ra tại các cửa khẩu phụ, lối mở hoặc chợ biên giới.

Khác với xuất khẩu chính ngạch – yêu cầu hợp đồng ngoại thương, chứng từ đầy đủ, tuân thủ quy định hải quan quốc tế – thì xuất khẩu tiểu ngạch thường đơn giản hơn về thủ tục, chi phí thấp hơn, nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho doanh nghiệp.

2. Căn cứ pháp lý điều chỉnh xuất khẩu tiểu ngạch

Một số văn bản pháp luật quan trọng liên quan:

• Nghị định 14/2018/NĐ-CP về hoạt động thương mại biên giới.
• Quyết định 52/2015/QĐ-TTg quy định về quản lý hoạt động thương mại biên giới với các nước láng giềng.
• Thông tư 02/2018/TT-BCT hướng dẫn thực hiện xuất nhập khẩu hàng hóa qua biên giới.
• Các quy định quản lý hàng hóa theo danh mục cấm xuất khẩu, tạm ngừng xuất khẩu hoặc phải có giấy phép của Bộ Công Thương.

3. Đặc điểm của xuất khẩu tiểu ngạch

• Thường áp dụng cho hàng nông sản, thủy sản, hàng hóa tiêu dùng.
• Giao dịch nhỏ lẻ, nhanh chóng, không yêu cầu hợp đồng ngoại thương chi tiết.
• Hàng hóa chủ yếu đi qua cửa khẩu phụ, lối mở thay vì cửa khẩu quốc tế.
• Thanh toán thường bằng tiền mặt hoặc qua trung gian, ít dùng phương thức ngân hàng quốc tế.

4. Quy trình thủ tục xuất khẩu tiểu ngạch

Mặc dù đơn giản hơn chính ngạch, nhưng doanh nghiệp vẫn cần chuẩn bị các bước sau:

Bước 1: Chuẩn bị hàng hóa

• Đóng gói, phân loại theo từng đơn hàng.
• Đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng cơ bản, nhất là hàng nông sản tươi.

Bước 2: Làm thủ tục tại cửa khẩu biên giới

• Khai báo với hải quan cửa khẩu phụ/lối mở.
• Xuất trình hóa đơn, chứng từ vận tải (nếu có).
• Một số mặt hàng vẫn phải có giấy kiểm dịch, hun trùng, kiểm định chất lượng.

Bước 3: Thông quan và giao hàng

• Hàng hóa được kiểm tra trực tiếp bởi lực lượng hải quan, biên phòng.
• Sau khi thông quan, hàng được giao trực tiếp qua cửa khẩu sang bên đối tác nước ngoài.

5. Thuế và phí trong xuất khẩu tiểu ngạch

• Hàng hóa tiểu ngạch vẫn phải chịu thuế xuất khẩu (nếu thuộc diện áp thuế).
• Một số loại hàng được miễn thuế trong hạn mức giá trị quy định cho cư dân biên giới.
• Phí bốc xếp, phí hạ tầng cửa khẩu, phí kiểm dịch… do doanh nghiệp chịu.

6. Ưu điểm của xuất khẩu tiểu ngạch

• Thủ tục đơn giản: không cần nhiều giấy tờ, hợp đồng ngoại thương.
• Chi phí thấp: phí vận tải, logistics ít hơn so với chính ngạch.
• Linh hoạt: phù hợp với doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh, xuất nhanh hàng nông sản tươi.

7. Nhược điểm và rủi ro của xuất khẩu tiểu ngạch

• Rủi ro pháp lý: Dễ vi phạm quy định quản lý biên giới, buôn lậu.
• Thanh toán không an toàn: Chủ yếu tiền mặt, dễ bị đối tác chậm trả hoặc quỵt tiền.
• Thiếu chứng từ hợp lệ: Không có hợp đồng, hóa đơn quốc tế → khó chứng minh giao dịch.
• Không được hưởng ưu đãi thuế FTA: Vì không có C/O mẫu ưu đãi.
• Rủi ro thị trường: Phụ thuộc lớn vào chính sách quản lý cửa khẩu, có thể bị ùn ứ, trả hàng.

8. So sánh xuất khẩu tiểu ngạch và chính ngạch

9. Giải pháp tối ưu cho doanh nghiệp

Để giảm rủi ro khi xuất khẩu tiểu ngạch, doanh nghiệp có thể:

• Ưu tiên xuất khẩu chính ngạch để đảm bảo pháp lý, hưởng ưu đãi thuế.
• Nếu vẫn xuất khẩu tiểu ngạch, cần ký hợp đồng dân sự, thỏa thuận rõ ràng phương thức thanh toán.
• Lựa chọn đối tác uy tín, có kinh nghiệm giao dịch biên giới.
• Sử dụng dịch vụ logistics – giao nhận chuyên nghiệp để hỗ trợ thủ tục tại cửa khẩu.

10. Dịch vụ hỗ trợ xuất khẩu tại HP LINK

Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực logistics và giao nhận quốc tế, Công ty TNHH Giao nhận quốc tế HP LINK cung cấp giải pháp trọn gói:

• Tư vấn chính sách thương mại biên giới.
• Hỗ trợ thủ tục hải quan xuất khẩu tiểu ngạch và chính ngạch.
• Vận chuyển hàng hóa đường bộ, đường biển, hàng không.
• Xin giấy phép chuyên ngành, chứng từ xuất khẩu.
• Giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro, tiết kiệm chi phí và tối ưu lợi nhuận.

CÔNG TY TNHH GIAO NHẬN QUỐC TẾ HP LINK

📞 Hotline/Zalo: 0906 174 066
📩 Email: sales@hplink.com.vn
🌐 Website: dichvuhp.com.vn

11. Kết luận

Xuất khẩu tiểu ngạch mang lại sự linh hoạt, chi phí thấp, phù hợp với hàng nông sản và doanh nghiệp nhỏ. Tuy nhiên, hình thức này tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý và thương mại, vì vậy doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng, đồng thời nên kết hợp với đối tác logistics uy tín để đảm bảo an toàn cho hoạt động kinh doanh.